ویرایش ژنتیکی کریسپر هم نتوانست HIV را شکست دهد - آیان کتاب

توانایی ویروس HIV برای مقابله با داروهای ضدویروسی روز به روز بیشتر می گردد. دانشمندان فکر می کردند که استفاده از تکنیک امیدبخش کریسپر می تواند موفقیت بیشتری داشته باشد و باعث می گردد ژنوم ویروس در تمام سلول های آلوده شده از بین برود. اما حالا به نظر می رسد که امید آنها واهی بود.

درمان افراد مبتلا به HIV تا به امروز غیرممکن بوده است. سه سال پیش چندین گزارش از درمان این بیماری منتشر شده بود، اما پس از بازگشت این ویروس، تعیین شد که آن گزارش ها فقط امید کاذب داده بودند.

مشکل از اینجا ناشی می گردد که HIV ژنومش را با DNA سلول میزبان ادغام می نماید. کار داروهای ضدویروسی این است که آلودگی های ویروسی را از بدن بیماران بزداید، اما DNA این ویروس در بخشی هایی از بدن بیمار پنهان می گردد که داروها نمی توانند به آن دسترسی داشته باشند. پس از اینکه درمان دارویی متوقف می گردد، این ویروس دوباره فعالیت را در بدن فرد مبتلا از سر می گیرد.

استفاده از تکنیک کریسپر برای از بین بردن ژنوم HIV در تمام سلول ها یکی از روش های نویدبخش برای پاک سازی این ویروس است. اما یک مانع مهم و جدی برای موفقیت این روش وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که استفاده از کریسپر برای نابود کردن ویروس در سلول های سفید، یک شمشیر دو لبه است.

چن لیانگ از مرکز ایدز دانشگاه مک گیل در کانادا به همراهی تیمش از تکنیک کریسپر استفاده کرد تا DNA ویروسی درون سلول میزبان را از سلول برش دهد. در ادامه کار، مکانیسم های ترمیمی طبیعی سلول، توالی ژنتیکی شکسته شده را به هم وصل می نماید. در نتیجه آن یک بافت ترمیمی ژنتیکی ایجاد می گردد که مانع از عملکرد DNA ویروس می گردد.

گاهی اوقات همین اتفاق می افتاد. این تغییرات در ژن ویروس را می کشت. اما در کمال تعجب محققان، در برخی از موارد این بافت ترمیمی ویروس را قوی تر کرد. مثلا گاهی اوقات می توانست سریع تر خودش را بازتولید کند.

از آن گذشته، چون DNA ترمیم شده شکل متفاوتی پیدا می نماید، سیستم برش کریسپر دیگر نمی تواند آن را تشخیص دهد و دوباره به آن حمله کند. به عبارت دیگر، ویروس HIV در مقابل تکنیک ویرایش ژنتیکی هم مقاوم شده بود.

لیانگ می گوید: از یک طرف، کریسپر جلوی ویروس HIV را می گیرد، اما از طرف دیگر به این ویروس یاری می نماید که فرار کند و زنده بماند. نکته تعجب آور اینجاست که این جهش های ژنتیکی مقاومتی نتیجه بروز خطا در کپی DNA ویروس نیست، بلکه سیستم ترمیمی خود سلول آنها را به وجود می آورد.

البته هنوز نباید امیدمان را به طور کامل از دست بدهیم. لیانگ می گوید: نکته مثبت این است که وقتی ریشه مشکل را می دانیم، می توانیم روش هایی برای حل آن پیدا کنیم. همانطور که HIV می تواند از تمام داروهای ضد ویروسی فرار کند، ما هم می توانیم بفهمیم که این ویروس چگونه فرار می نماید و در نتیجه داروها یا روش های درمانی بهتری کشف کنیم.

یک راهکار احتمالی این است که با کریسپر به مکان های مختلفی از DNA ویروس HIV حمله کنیم. لیانگ می گوید این باعث می گردد مقاومت برای این ویروس سخت تر گردد. کامل خلیلی از دانشگاه تمپل (Temple) در فیلادلفیا می گوید: راهکار اصلی این مشکل ویرایش ژنتیکی در چند نقطه است. این کار شانس فرار ویروس و مقاومت آن در مقابل درمان اولیه را کاهش می دهد.

منبع: New Scientist