متخصص هلندی: کرونا احتمالا بومی می گردد، ریشه کنی، بعید است - آیان کتاب

با تور هلند ارزان از کشور آسیاب های بادی دیدن کنید و در شهر زیبای آمستردام گشت و گذار کنید.

پرفسور هانس هیستربک در گفت و گو با ایسنا درباره پیش بینی از آینده بیماری کووید 19 گفت: ما نمی توانیم به صورت دقیق و با اطمینان بگوییم چه آینده برای کووید 19 می توان انتظار داشت اما براساس پایه و تجربیات ما نسبت به دیگر بیماری های عفونی و با یکسری دلایل کوچک، می توان باور کرد که کروناویروس SARS-CoV-2 تا مدت زمانی با ما خواهد بود اما زمان آن معلوم نیست حتی زمانی که واکسن این بیماری هم در دنیا فراوری و موجود باشد.

وی ادامه داد: یک سناریوی واقع بینانه تر این است که کووید 19 به خانواده بیماری های عفونی (عظیم و در حال رشد) اضافه گردد که در جمعیت انسانی بومی شناخته می گردد.

هیستربک با تاکید بر اینکه با افزایش انتشار دوباره این ویروس در سراسر دنیا، به نظر می رسد که غیرممکن باشد که در حال حاضر با این اقدامات موجود اجرا شده، بتوان انتشار این ویروس را به جزء در کشورهایی که می توانند به طور موثر خود را از دنیا خارج منزوی نمایند، کنترل کرد اضافه نمود: حقیقت امر این است که اکثریت قریب به اتفاق مردم هنوز تا حدی مستعد ابتلا به این بیماری هستند، به این معنا که سوخت کافی برای آتش سوزی هنوز وجود دارد و تا مدتی طولانی این بیماری ادامه خواهد یافت و این مورد حتی اگر مکان های خاصی نیز به مصونیت جمعیتی یا گله ای هم برسند (که معین نیست چقدر محتمل است این اتفاق بیفتد) وجود خواهد داشت.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه اترخت هلند ادامه داد: هنگامی که تعداد کافی از افراد به وسیله واکسیناسیون یا عفونت طبیعی در برابر بیماری ایمنی پیدا نمایند قطعا گسترش بیماری کم و به تدریج تعداد موارد کاهش می باید اما این بدان معنا نیست که فورا یا کاملا این بیماری ناپدید گردد همچنین در خارج از مناطق دارای مصونیت جمعیتی، نیز احتمالا مکان های زیادی وجود خواهد داشت که هنوز در آنها افراد مستعد کافی برای ادامه انتقال بیماری، باشند.

وی در پاسه به این سوال که چه زمانی بیماری از حالت پاندمیک یا همه گیری به حالت اندمیک یا بومی تبدیل خواهد شد؟ به ایسنا گفت: وقتی می گوییم یک بیماری بومی است، یعنی اینکه ممکن است گسترش عفونت در نهایت در یک سطح ثابت تثبیت گردد به طوری که در جوامع همیشه وجود داشته باشد اما سرعت نسبتا پایین و گاهی قابل پیش بینی دارد که در این صورت بیماری به حالت بومی یا اندمیک در آمده است.

هیستربک با بیان اینکه بیماری های اندمیک اغلب اوقات با بیماری های اپیدمیک یا همه گیری اشتباه گرفته می شوند اضافه نمود: اپیدمی به شیوع بیماری اشاره دارد و هنگامی اتفاق می افتد که بیماری در یک یا چند جمعیت در حال شیوع باشد اما در مقابل آن بیماری بومی یا اندمیک است که به صورت مداوم در یک گروه یا منطقه جغرافیایی وجود دارد و تحت شرایط خاصی یک اپیدمی می تواند منجر به بومی شدن یک بیماری گردد.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه اترخت هلند ادامه داد: بیماری های بومی همیشه در سطوح بالا وجود ندارند و می توانند نسبتا نادر باشند. ویژگی معین یک بیماری بومی منطقه ای این است که همیشه می تواند در جمعیتی که در آن زندگی می نمایند وجود داشته باشد. به طور مثال مالاریا یک بیماری بومی در بسیاری از نواحی آفریقا است.

وی با اشاره به اینکه برخی از عفونت ها وجود دارند که تقریبا در همه جا فعال بوده (مانند بسیاری از عفونت های کودکی) اما بیشتر عفونت ها در مناطق خاصی از دنیا بومی هستند اظهار کرد: این اتفاق زمانی می تواند بیفتد که کنترل موثر در جاهای دیگر از بین رفته باشد یا اینکه به دلایل خاص، شرایط برای انتفال موثر در برخی مکان های خاص یافت گردد که این موارد در خصوص مالاریا و بسیاری از عفونت های دیگر منتقل شده توسط پشه ها وجود دارد.

هیستربک به دو مقوله تئوریکال و عملی بیماری بومی اشاره نمود و گفت: از نظر تئوریک، هنگامی که عدد فراوری مثل و تکثیر (R) برابر با یک باشد، یعنی عفونت به طور متوسط هر فرد آلوده آن را به یک شخص دیگر منتقل کند، بیماری حالت بومی خواهد شد اما از سوی دیگر در طی یک اپیدمیک یا همه گیری هنگامی که شیوع بیماری در حال افزایش است، R بیش از یک بوده و هنگامی که گسترش بیماری به وسیله اقدامات کنترلی یا مصونیت جمعیت در حال کاهش باشد، R کمتر از یک خواهد بود.

استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه اترخت با بیان اینکه در عمل، تعدادی الگو وجود دارد که می تواند در بیماری های بومی مشاهده گردد اضافه نمود: برخی از آنها می توانند در سطح پایین در طول سال وجود داشته باشند. در حالی که برخی دیگر ممکن است دوره های انتقال بالاتر را با دوره های انتقال کم در آمیخته باشد. این ممکن است اتفاق بیفتد اگر عوامل فصلی بر میزان تماس افراد با یکدیگر، میزان حساسیت آنها به این بیماری یا موجودات زنده دیگر مانند حشرات تاثیر بگذارد.

وی در بخش دیگری از گفت و گوی خود به موضوع از بین رفتن مصونیت اشاره نمود و گفت: در بیماری هایی که پس از عفونت اولیه، ایمنی دائمی ایجاد می گردد (مانند سرخک)، پس از بین رفتن مصونیت به دست آمده از مادر، هر کودک تازه متولد شده نیز حساس خواهد شد به همین دلیل است که در بسیاری از نقاط دنیا که میزان زاد و ولد به اندازه کافی بالاست، عفونت های دوران کنونی مانند سرخک بومی وجود دارد.

هیستربک ادامه داد: در بیماری هایی که فقط به وسیله عفونت طبیعی ایمنی موقت ایجاد می گردد، افراد این ایمنی را از دست می دهند تا دوباره حساس شوند. یک ویروس یا باکتری می تواند با جهش از حافظه ایمنی فرار کند، بنابراین افراد مسن تر نسبت به نسخه جدید این بیماری حساس می شوند که آنفلوآنزا نمونه شاخص آن است.

وی با تاکید بر اینکه ما هنوز نمی دانیم که مصونیت در برابر عفونت ناشی از کووید 19 چه مدت دوام خواهد داشت یا واکسن ها در محافظت افراد چقدر خوب عمل خواهند کرد اظهار کرد: دیگر ویروس های کرونا مانند سرماخوردگی همیشه در جمعیت های انسانی، بومی بوده و فقط یک سال مصونیت موقت را ایجاد می نمایند که می توان نسبت به کووید 19 هم امیدوار بود.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه اترخت هلند اضافه نمود: نکته مهم دیگر این است که افراد دارای ایمنی، چه به وسیله عفونت یا واکسیناسیون، به ندرت به صورت مساوی در یک جامعه یا کشور توزیع خواهند شد، چه برسد به دنیا. قطعا در خصوص کووید 19، مناطقی وجود دارد که عفونت با شدت بیشتری گسترش یافته و مناطقی نیز هست که نسبتا در امان مانده اند. بدون توزیع یکنواخت، مصونیت جمعیتی وجود ندارد حتی اگر افراد کافی واکسیناسیون نموده باشند تا آستانه لازم پیش بینی گردد.

وی با اشاره به اینکه در این موارد، میانگین R می تواند به اندازه کافی پایین باشد که عفونت تحت کنترل قرار گیرد اما در مناطق محافظت نشده این عدد می تواند بسیار بالاتر از یک باشد و این امر منجر به شیوع موضعی شده و به بیماری اجازه می دهد در حالت بومی باقی بماند اضافه نمود: همچنین از مکانی به مکان دیگر گسترش می یابد و توسط چند مکان که تراکم جمعیتی و تعامل آن ها به اندازه کافی زیاد و محافظت به اندازه کافی کم است، کاشته می گردد تا بتواند انتقال را حفظ کند.

هیستربک در پاسخ به این سوال که واکنش ما در این مواقع چگونه باید باشد؟ به ایسنا گفت: نحوه برخورد ما با کووید 19 به دلیل بومی شدن آن به خوب بودن واکسن ها و روش های درمانی بستگی دارد. اگر آنها (واکسن و درمان) بتوانند از افراد در برابر شدیدترین نتایج محافظت نمایند، عفونت قابل کنترل خواهد بود و کووید 19 پس از آن مانند چندین بیماری دیگری که ما یاد گرفته ایم با آنها زندگی کنیم و بسیار از افراد در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد، در خواهد آمد.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه اترخت هلند با تاکید بر اینکه بسته به دائمی یا موقتی بودن مصونیت (به وسیله عفونت های طبیعی یا واکسیناسیون) ممکن است برای محافظت از ما (مانند آنفلوآنزا) سالانه به بروزرسانی واکسن احتیاج داشته باشیم یا می توان آن را با واکسیناسیون در سنین مطلوب کنترل کرد (مانند بسیاری از عفونت های دوران کودکی) خاطر نشان کرد: اگر واکسن ها نه تنها از بیماری بالینی جلوگیری می نماید، بلکه انتقال آن را به شدت کاهش می دهند و مصونیت طولانی مدت ایجاد می نمایند، می توانیم سناریوهای دیگر مانند ریشه کنی بالقوه بیماری را پیش بینی کنیم اما واقعا این اتفاق بعید است. حتی برای بیماریی هایی که تقریبا واکسن کامل و ایمنی دائمی هم برای آنها داریم نیز ریشه کنی بسیار سخت است چه برسد به این بیماری؛ بنابراین بیماری آندمیک محتمل ترین نتیجه برای کووید 19 است.