چه کسانی می توانند پلاکت خون اهدا نمایند؟ - آیان کتاب

به گزارش خبرنگاران از فارس، بشیر حاج بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: در سال گذشته 31 هزار و 108 واحد پلاکت آفرزیس در مراکز درمانی توزیع شده است و هم اکنون 17 درصد پلاکت مورد احتیاج مراکز درمانی کشور با اهدای مستقیم و به روش آفرزیس فراوری می شود. هم اکنون در 31 مرکز استان کشور امکان اهدای خون به روش آفرزیس وجود دارد.

حاجی بیگی با اشاره به اینکه پلاکت یکی از ترکیبات خون است که به انعقاد و کنترل خونریزی در بدن یاری می نماید گفت: مقدار پلاکت در هر میلی متر مکعب از خون دست کم 150 هزار سلول و حد بیشتر 400 هزار سلول پلاکت است که در عمل انعقاد خون نقش دارند و در جلوگیری از خونریزی رگ ها به وسیله تشکیل توده پلاکتی به ترمیم جداره عروق یاری می نمایند.

وی گفت: با تزریق هر واحد پلاکت میزان پلاکت های بدن بیمار تقریبا 10 هزار عدد در هر میلی متر مکعب افزایش می یابد.

حاجی بیگی تاکید نمود: امکان نگهداری پلاکت در خارج از بدن و درون کیسه های نگهداری تا 3 روز است و این فرآورده حیاتی باید در دمای 20 تا 24 درجه سانتیگراد (دمای اتاق) نگهداری شود. پلاکت به شیوه های مختلفی تهیه می شود.

وی در این مورد گفت: بیشتر پلاکتی که در حال حاضر در کشور تهیه و فراوری می شود پلاکت رندوم (Random) است و باید در همان 6 ساعت اولیه پس از اهدای خون از دیگر سلول ها و بخش های خون جدا شود و هر 6 واحد آن که توسط 6 نفر از اهدا نمایندگان خون تهیه می شود یک دوز درمانی است.

حاجی بیگی با اشاره به اینکه باید تهیه پلاکت در آینده به شیوه اهدای مستقیم انجام شود، گفت: در روش آفرزیس پلاکت از خون جدا شده و سایر اجزای خون همزمان به بدن اهدانماینده باز می شود.

سخنگوی سازمان انتقال خون در شرح این روش گفت:در تهیه پلاکت به روش آفرزیس خون اهدانماینده توسط یک ست یک بار مصرف جدا و وارد دستگاه تمام اتوماتیکی می شود که می تواند ترکیبات خون را از هم جدا کند. در هر بار اهدای پلاکت به روش آفرزیس به اندازه 6 تا 8 واحد اهدای خون به روش معمول پلاکت جمع آوری می شود.

حاجی بیگی ادامه داد : تفاوت این روش دریافت پلاکت با استخراج پلاکت از کیسه های خون اهدایی در این است که منشأ پلاکت، یک شخص است و با میزان بیشتری پلاکت اهدا می شود.

وی با بیان اینکه طول عمر پلاکت 3 تا 5 روز است اضافه نمود: در این روش هم پلاکت ها بهترحفظ می شوند و هم این که به هنگام ورود به بدن گیرنده تنوع آنتی ژن کمتری دارد و از نظر ترمیم و اصلاح کمبود پلاکت پیروز تر عمل می نماید.

حاجی بیگی تاکید نمود: پلاکتی که تنها از یک اهدا نماینده دریافت می شود احتمال واکنش بدن بیمار به پلاکت را نسبت به دریافت پروتئین های متعدد از اهدا نمایندگان مختلف کاهش می دهد. با احتیاج روز افزون به مصرف پلاکت، طی 15 سال گذشته میزان تامین پلاکت از 400 هزار واحد به یک میلیون و 200 هزار واحد در سال رسیده است.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایرانگفت: استان لرستان 34.5 درصد، استان چهارمحال و بختیاری 32.2 درصد و استان های اصفهان و یزد 29.2 درصد از فرآورده های پلاکتی مورد احتیاج مراکز درمانی را در سال گذشته به روش آفرزیس تهیه نموده و از استان های پیشتاز کشور بوده اند.

وی اظهار کرد : 100 درصد درخواست پلاکت فرزیس مورد احتیاج مراکز درمانی کشور فراوری و توزیع شده است.

لازم به ذکر است از 950 هزار واحد پلاکت به دست آمده از خون اهدایی در سال 98 برابر با 268 هزار واحد آن در شهر تهران توزیع شده است. مراکز درمانی و بیمارستانی استان خراسان رضوی با مصرف 78 هزار و 390 واحد و استان فارس با مصرف 77 هزار و 728 واحد بیشترین مصرف نماینده پلاکت در کشور بوده اند.

حاجی بیگی با اعلام اینکه امکان اهدای پلاکت به روش آفرزیس در همه مراکز استان ها وجود دارد، اضافه نمود: هر واحد پلاکت ارزش درمانی 6 تا 8 واحد پلاکت رندوم را دارد به همین دلیل پزشکان معالج نیز از این محصول رضایت بیشتری دارند.

وی در مورد موارد مصرف این فرآورده خون گفت: بیماران مبتلا به سرطان خون، بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از عملکرد مغز استخوان، بیمارانی که پیوند مغز استخوان انجام داده یا تحت درمان با داروهای تضعیف نماینده سیستم ایمنی هستند و بیماران تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی از جمله مصرف نمایندگان اصلی این فرآورده حیات بخش هستند.

سخنگوی سازمان انتقال خون ادامه داد: افرادی که بیماری های خونریزی دهنده یا اختلالات انعقادی دارند، بیمارانی که به تزریق پلاکت خون کامل پاسخ نمی دهند یا دارای مقاومت پلاکتی هستند و بیمارانی که اعمال جراحی عظیم مانند جراحی قلب باز دارند از مصرف نمایندگان پلاکت آفرزیس هستند.

شرایط اهدای پلاکت به روش آفرزیس همان شرایط اهدای خون است و افراد از سن 18 تا 60 سال می توانند پلاکت اهدا نمایند. وزن بالای 50 کیلوگرم و همچنین اهدانمایندگان پلاکت سه روز قبل از اهدا، نباید آسپرین مصرف نمایند، چون آسپرین و مصرف آن فعالت پلاکت در بدن را مختل می نماید.

در حال حاضر در کشور ما پلاکت به صورت رندوم از خون اهدا نمایندگان، به شیوه آفرزیس، اشعه دیده و کم لکوسیت تهیه می شود.

پلاکت اشعه دیده در بیمارانی که پیوند مغز استخوان شده اند و بعضی از سرطانهای خون مورد استفاده قرار می گیرد و هم اکنون در شهرهای مشهد، تهران، ساری، تبریز، اصفهان، شیراز، اهواز و کرمانشاه انجام می شود.

اهدانمایندگان خون پس از انجام مراحل پذیرش، معاینه و مشاوره و آزمایش هایی نظیر شمارش سلول های خون، مشخص گروه خون، هپاتیت Cو B، ایدز و سیفلیس طی یک فرآیند یک ساعته پلاکت اهدا خواهند کرد.پلاکت اهدایی در روش پلاکت فرزیس معمولا 2 تا 3 روز بعد از اهدا در بدن جایگزین می شود.

اهدا نمایندگان پلاکت نباید 3 روز قبل از اهدا آسپرین مصرف نمایند زیرا این دارو فعالیت پلاکت در بدن را مختل می نماید.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه افزایش سن جمعیت در کشور احتیاج و مصرف پلاکت رشد بیشتری یافته از همه اهدانمایندگان خون خواست با هدف تامین این فرآورده که نقش مهمی در کیفیت درمان بیماران دارد پیش قدم شوند.

وی اضافه نمود: در روش پلاکت فرزیس تمامی کیسه ها و سوزنها کاملا استریل و یک بار مصرف هستند و خون اهدا نماینده در هیچ مرحله ای با دستگاه تماس ندارد و انتقال بیماریهای عفونی به وسیله این دستگاه محال است و ا هدا نمایندگان می توانند با خیال راحت به اهدای این ماده حیات بخش اقدام نمایند.

لازم به ذکر است هر اهدا نماینده می تواند با این روش 2 بار در هفته و حد بیشتر 24 بار در سال پلاکت اهدا نمایند با این شرط که بین دفعات اهدا دست کم 48 ساعت فاصله داشته باشد.