طرز تهیه کوفته همدانی؛ غذای مجلسی و محبوب ایرانی - آیان کتاب

کوفته همدانی یا کوفته سیزده بدر، یکی از غذاهای محلی همدان است که با کوفته تبریزی تفاوت دارد. این نوع کوفته در تعطیلات و معمولا در روز 12 فروردین طبخ و آماده می گردد تا آن را برای ناهار روز سیزده به در سرو نمایند. کوفته همدانی، متشکل از گوشت گوسفندی، نخود، لپه، آرد نخودچی و ادویه است و معمولا آن را با مواد مختلفی از جمله پیاز داغ، تخم مرغ آب پز، خرمای هسته گرفته شده، زرشک تفت داده، آلو بخارا، مغز گردو و کوفته قلقلی کوچک سرخ شده پر می نمایند. کوفته همدانی سپس در سسی خوشمزه پخته می گردد. برای آشنایی با مراحل پخت این غذا، با ما همراه شوید.

هرآنچه باید درباره کوفته همدانی بدانید:

• کوفته همدانی و طرز تهیه آن
• نکات مهم برای تهیه کوفته همدانی
• فواید کوفته همدانی
• طعم کوفته همدانی

کوفته همدانی و طرز تهیه آن

مواد لازم برای 6 نفر

• یک کیلوگرم گوشت گوسفندی بدون چربی
• 3 عدد پیاز میانه پوست کنده
• 750 گرم حبوبات (500 گرم نخود و 250 گرم لپه)
• 3 عدد تخم مرغ آب پز
• نمک و فلفل به میزان لازم
• آلو، مغز گردو و خرمای بدون هسته به میزان لازم
• 2 قاشق غذاخوری آرد نخودچی
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی

طرز تهیه کوفته همدانی

مرحله اول (آماده سازی حبوبات):

نخود و لپه را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن ها را عوض کنید تا نفخ آن ها گرفته گردد. پس آب آن ها را خالی کنید و حبوبات را با آب تازه در قابلمه بپزید.

مرحله دوم (آماده سازی مایه کوفته همدانی):

گوشت، یک عدد پیاز، لپه و نخود پخته شده را در چرخ گوشت بریزید و آن ها را دو بار چرخ کنید تا کاملا با هم مخلوط شوند و یک خمیر یکدست حاصل گردد. سپس ادویه ها و آرد نخودچی را به مخلوط گوشت اضافه کنید و با دست ورز دهید.

مرحله سوم (آماده سازی کوفته ریزه):

از مواد گوشتی کوفته به تعداد نفرات کوفته ریزه هایی در میزان گردو درست کنید. در یک تابه میزانی روغن بریزید و آن را روی حرارت میانه گاز قرار دهید تا روغن داغ گردد. سپس کوفته ریزه ها را در روغن سرخ کنید و آن ها را روی دستمال مخصوص آشپزخانه قرار دهید تا خنک شوند و روغن اضافه آن ها کشیده گردد.

مرحله چهارم (آماده سازی سس کوفته همدانی):

دو عدد پیاز به جای مانده را نگینی خرد کنید و در روغن داغ در یک قابلمه بزرگ سرخ کنید تا طلایی و سبک شوند. حدود یک سوم پیاز داغ را برای مواد داخل کوفته همدانی کنار بگذارید.

مرحله پنجم:

یک قاشق رب گوجه فرنگی را به پیازهای سرخ شده در قابلمه اضافه کنید و آن را تفت دهید تا رنگ آن باز گردد و بوی خامی آن از بین برود. سپس چهار لیوان آب، کمی نمک و ادویه روی این مواد بریزید و اجازه دهید تا سس به جوش آید.

مرحله ششم:

از مایه کوفته به میزان یک نارنگی بردارید و آن را درست خود قرار دهید. وسط کوفته را خالی کنید و در آن، یک عدد خرما، یک عدد آلو، یک قاشق چای خوری پیاز داغ، یک عدد کوفته ریزه سرخ شده و یک چهارم تخم مرغ آب پز شده قرار دهید و آن را خوب ببندید؛ به طوری که هیچ حفره ای در کوفته نباشد و ضخامت دیواره کوفته در تمام بخش ها یکسان باشد تا کوفته وا نرود.

مرحله هفتم:

کوفته ها را در سس کوفته در حال جوش بگذارید تا آن ها برای 45 دقیقه تا یک ساعت با درب باز روی حرارت ملایم گاز بپزند. در حین پخت، یک بار آن ها را زیر و رو کنید تا حرارت به صورت یکنواخت به همه جای کوفته ها برسد.

مرحله هشتم (سرو کوفته همدانی):

آب کوفته را جداگانه در کاسه هر مهمان بکشید و در آن نان تریت کنید. کوفته را نیز به صورت جدا به سر میز بیاورید و آن را با زرشک، نعنا داغ و گردو تزیین کنید.

نکات مهم برای تهیه کوفته همدانی

• بعضی افراد، کوفته ها را قبل از قرار دادن در سس، کمی سرخ می نمایند تا از هم وا نروند.
• توجه داشته باشید که ورز دادن، یکی از مهم ترین مراحل تهیه کوفته است؛ زیرا هرچه بیشتر مایه کوفته را ورز دهید، امکان وا رفتن آن کمتر می گردد.
• اگر گوشت شما خیلی چرب است، یک عدد تخم مرغ را به مایه کوفته خود اضافه کنید تا احتمال وا رفتن آن را کم کند.
• میزان کوفته ها کاملا اختیاری است. معمولا کوفته همدانی در میزان ای درست می گردد که برای هر نفر، یک عدد کوفته کافی باشد.
• برای تهیه کوفته همدانی از گوشت کم چرب گوسفندی بهره ببرید.
• توجه داشته باشید که گوشت کوفته باید کاملا نرم و ریز باشد؛ پس حتما گوشت را دو تا سه بار چرخ کنید.
• اگر احساس کردید که مایه کوفته شما شل است، میزان آرد نخودچی بیشتری در آن بریزید.
• بعضی افراد به جای آرد نخودچی، از گندم کوبیده در مایه کوفته همدانی استفاده می نمایند.
• در بعضی طرز تهیه ها از دو قاشق غذاخوری سرکه و دو قاشق غذاخوری شیره نیز در سس کوفته استفاده می گردد.
• بعضی افراد، سس کوفته را بیشتر می جوشانند تا غلیظ گردد و آن را همراه با کوفته سرو می نمایند.
• در بعضی طرز تهیه ها، از رب گوجه فرنگی در غذا استفاده نمی گردد.
• در سس کوفته می توانید آبلیمو یا آبغوره بریزید.

فواید کوفته همدانی

نخود، مهم ترین ماده کوفته همدانی است. نخود، منبع غنی فیبرها، ویتامین B9، هیدرات کربن، آهن، فسفر، منیزیم، ویتامین B، پتاسیم، روی، پروتئین، ویتامین B6 و کلسیم و بعلاوه ترکیبات مغذی دیگری مانند ویتامین E، آب، ویتامین B3، سدیم، ویتامین B2، سلنیوم، ویتامین C، ید، اسیدهای چرب اشباع شده و ویتامین A است.

از فواید مصرف نخود در کوفته همدانی می توان به دفع بعضی از ترکیبات و مواد سمی از بدن، کاهش قند و اسیدهای چرب موجود در خون، یاری به ساخت گلبول های قرمز و سفید، جلوگیری از کم خونی، حفظ سلامت پوست، کاهش امکان ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و بعضی از سرطان ها مانند سرطان خون و بهبود اشتها با تحریک اسیدهای گوارشی اشاره نمود.

طعم کوفته همدانی

وجود پیاز داغ، تخم مرغ آب پز، خرما، زرشک، آلو بخارا، مغز گردو و کوفته قلقلی کوچک در دل کوفته همدانی، آن را تبدیل به غذایی مجلسی و مهیج نموده اند که به هیچ وجه نباید امتحان کردن آن را در سفر به همدان از دست بدهید.

جالب است بدانید که رابطه تنگاتنگی بین یکی از رسوم قدیمی همدانی ها در روز سیزده بدر و کوفته همدانی وجود دارد. آن ها در این روز، شانس و بخت خود را با این کوفته ها می آزمایند. برای این کار در یک یا دو عدد از کل کوفته ها، یک سکه، خرمای هسته نگرفته، آلوی هسته دار یا مغز گردوی کامل قرار می گیرد و گفته می گردد که فردی که آن کوفته به او می رسد، سالی پر از برکت خواهد داشت و روزی خانواده وی، بیشتر خواهد شد. کوفته همدانی همراه با نان، سبزی خوردن، ماست، دوغ و انواع ترشی سرو می گردد و طعم و مزه ای وصف نشدنی دارد.

برای سفر به همدان، احتیاجی نیست که حتما به این استان بروید. کافی است عطر و بوی غذاهای محلی همدان را در خانه به راه بیندازید تا سفر به مرکز و مهد تمدن ایران برای شما تداعی گردد. پس دست به کار شوید و به آشپزخانه بروید تا با استفاده از دستور پخت کوفته همدانی ارائه شده در این مقاله، یک غذای محلی لذیذ درست کنید. اگر پیروز به درست کردن این کوفته خوشمزه شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام (@)، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. ضمناً در صورت تمایل، تجربه های خود را با ما و دیگر کاربران خبرنگاران در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

طرز تهیه کوفته همدانی چیست؟

گوشت، پیاز، لپه و نخود پخته شده را دو بار چرخ کنید تا کاملا با هم مخلوط شوند. ادویه ها و آرد نخودچی را به مخلوط گوشت اضافه کنید و ورز دهید. از مواد به میزان نارنگی بردارید و داخل آن را با آلو، مغز گردو و خرمای بدون هسته پر کنید و در سس بپزید.

برای طرز تهیه کوفته همدانی با نخود به چه موادی احتیاج است؟

برای تهیه کوفته همدانی با نخود به موادی نظیر گوشت، پیاز، نخود، آرد نخودچی، نمک، فلفل، رب گوجه فرنگی، آلو، مغز گردو و خرمای بدون هسته احتیاج دارید.